หลายคนคงเคยได้ยินมาว่า การเพิ่มอัตราดอกเบี้ย ผลกระทบจะต้องเกิดขึ้นต่อผู้คนที่ใช้บริการธนาคารในหลาย ๆ ด้าน ไม่ว่าจะทั้งในด้านดีหรือด้านไม่ดีก็ตาม กรณีที่เรามองจากมุมมองของผู้กู้เงิน เวลาที่ธนาคารพิจารณาปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ย ผลกระทบจะทำให้ยอดเงินในส่วนของดอกเบี้ยเงินกู้เพิ่มขึ้นตามไปด้วย ทำให้ผู้กู้อาจมีความยากลำบากในการชำระหนี้ แต่สำหรับผู้ฝากนั้นเรียกได้ว่ายิ้มได้อย่างเต็มปาก เพราะสามารถสร้างรายรับที่เพิ่มขึ้นได้ ทำให้ผู้คนหันมาฝากเงินมากขึ้น
อัตราดอกเบี้ยคืออะไร?
อัตราดอกเบี้ย คือ ค่าตอบแทนที่ถูกกำหนดโดยธนาคารหรือสถาบันการเงินต่าง ๆ ซึ่งผู้กู้จำเป็นต้องจ่ายให้กับธนาคารหรือผู้ให้กู้ เพื่อเป็นการชดเชยในการให้ยืมเงินหรือการอนุมัติสินเชื่อ แต่ในแง่ของการฝากเงินจะกลับกัน เพราะอัตราดอกเบี้ยจะเป็นเงินค่าตอบแทนที่ธนาคารให้กับผู้ฝากเงิน โดยอัตราดอกเบี้ยนั้นก็แตกต่างกันออกไปแล้วแต่นโยบายของธนาคาร
ซึ่งการกำหนดอัตราดอกเบี้ยถือว่ามีความสำคัญเป็นอย่างมาก เพราะส่งผลต่อการกู้ยืมเงิน การลงทุน การกำหนดนโยบายการเงินและเศรษฐกิจ หากมีการลดหรือเพิ่มอัตราดอกเบี้ย ผลกระทบจะต้องเกิดขึ้นแก่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งอย่างแน่นอน โดยอัตราดอกเบี้ยแบ่งออกเป็น 4 ประเภท ดังนี้
- ดอกเบี้ยคงที่ คือ อัตราดอกเบี้ยที่ถูกกำหนดไว้และไม่เปลี่ยนแปลงตลอดระยะเวลาที่กำหนด การกู้เงินจะต้องชำระเงินตามอัตราดอกเบี้ยที่กำหนดไว้ทุกครั้ง ดังนั้นผู้กู้สามารถวางแผนการเงินได้อย่างแม่นยำ
- ดอกเบี้ยลอยตัว คือ อัตราดอกเบี้ยที่มีการกำหนดไว้แล้ว แต่ธนาคารสามารถเปลี่ยนแปลงได้ ซึ่งอัตราดอกเบี้ยอาจจะปรับเพิ่มหรือลดลงตามช่วงเวลาที่เหมาะสม ต้องปรับการชำระเงินให้เข้ากับอัตราดอกเบี้ย ณ เวลาปัจจุบัน
- ดอกเบี้ยผสม อัตราดอกเบี้ยผสมนั้น ในช่วงเวลาแรกของสัญญากู้ยืมจะเป็นดอกเบี้ยคงที่ มีกำหนดอัตราดอกเบี้ยที่ต่ำเพื่อเป็นการจูงใจผู้กู้ยืม และจะมีการปรับอัตราดอกเบี้ยขึ้นในภายหลัง อย่างไรก็ตาม ดอกเบี้ยประเภทนี้จะกำหนดเพดานไว้ด้วย ทำให้วางใจได้ว่า อัตราดอกเบี้ยจะไม่ปรับเพิ่มเกินกว่าที่กำหนดเอาไว้แน่นอน
- ดอกเบี้ยปรับตามรอบ อัตราดอกเบี้ยประเภทนี้จะถูกกำหนดไว้ และคงที่ตลอดระยะเวลาที่กำหนด ธนาคารจะทำการแบ่งปรับอัตราดอกเบี้ยเป็นช่วง ๆ โดยผู้กู้ก็จะรับรู้ร่วมด้วยในข้อนี้ ซึ่งอัตราดอกเบี้ยปรับตามรอบจะช่วยลดความผันผวนในการชำระเงิน ในสถานการณ์ที่อัตราดอกเบี้ยเปลี่ยนแปลงบ่อยครั้ง เพราะระยะห่างระหว่างรอบการปรับอัตราดอกเบี้ยค่อนข้างยาวนาน หากมีการปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ย ผลกระทบจะลดลง เพราะอย่างไรก็ต้องชำระตามช่วงที่แบ่งปรับ
ผลกระทบของการปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ย
- สภาพเศรษฐกิจผันผวน
การปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ย ผลกระทบจะทำให้การลงทุนลดลง เนื่องจากการกู้ยืมเงินหรือการลงทุนใหม่อาจมีค่าใช้จ่ายที่เพิ่มสูงขึ้น นอกจากนี้การซื้อ-ขายในตลาดอสังหาริมทรัพย์มีแนวโน้มลดลงด้วย เนื่องจากผู้ซื้ออาจจะกังวลว่า การกู้ยืมเงินมีค่าใช้จ่ายสูงขึ้น ดังนั้นการปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ยจะส่งผลต่อเศรษฐกิจโดยรวมแน่นอน
- การกู้ยืมเงินลดลง คนไม่สร้างหนี้เพิ่ม
การปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ย ส่งผลให้ค่าใช้จ่ายในการกู้ยืมเงินเพิ่มขึ้น นักลงทุนหรือธุรกิจที่ต้องการกู้ยืมเงินต้องมีการจ่ายค่าดอกเบี้ยเพิ่มขึ้น ส่งผลให้การลงทุนหรือการขยายกิจการลดลง ซึ่งส่งผลไปถึงประชาชนคนธรรมดาด้วย เพราะผู้คนจะจับจ่ายใช้สอยน้อยลง ประหยัดขึ้น และหลีกเลี่ยงการก่อหนี้เพิ่ม
- ผลกระทบต่ออัตราแลกเปลี่ยน
การปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ยส่งผลต่ออัตราแลกเปลี่ยนของสกุลเงิน เพราะอัตราดอกเบี้ยที่สูงขึ้นจะทำให้สกุลเงินของประเทศมีมูลค่าเพิ่มขึ้น เงินทุนจากต่างประเทศก็อาจจะตักตวงและเก็งกำไรในช่วงเวลาเหล่านี้ และเมื่อค่าเงินบาทแข็งตัวขึ้น จะส่งผลกระทบต่อภาคการส่งออก เพราะเมื่อเงินที่ได้รับถูกแปลงเป็นค่าเงินบาทแล้ว จะมีมูลค่าลดลงกว่าที่คาดการณ์ไว้
วิธีเตรียมรับมือการปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ย
- สำรวจและวางแผนการเงิน
การมีแผนย่อมดีกว่าไปตายเอาดาบหน้า เราจึงจำเป็นต้องสำรวจและประเมินสถานการณ์การเงินของเราให้รอบคอบ เช่น การปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ย ผลกระทบที่เกิดขึ้นมักส่งผลให้เราต้องเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น แต่ถ้าเราวางแผนการเงินให้พร้อมรับในทุกสถานการณ์ โดยคำนึงถึงรายได้และรายจ่ายในระยะยาวเป็นหลัก เราก็จะไม่เสียผลประโยชน์ แถมอาจจะหาช่องทางตักตวงผลประโยชน์ได้ด้วย
- การลงทุน
ในช่วงที่มีการปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ย หากใครสนใจที่จะลงทุนก็ควรศึกษาและวิเคราะห์ความเสี่ยงอย่างรอบคอบก่อน ต้องวางแผนและกำหนดเป้าหมายอย่างชัดเจน เช่น ลงทุนหุ้น กองทุนรวม สินทรัพย์ หรือตราสารหนี้ เป็นต้น อาจจะปรึกษากับที่ปรึกษาทางด้านการเงินร่วมด้วย เพื่อให้การลงทุนอยู่ในความเสี่ยงที่ต่ำลง
- รายได้จากการออมเงินเพิ่ม
หากใครมีเงินออมในบัญชีออมทรัพย์หรือเงินฝาก เรียกได้ว่าต้องเตรียมรับมือกับความโชคดี เพราะการปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ยจะส่งผลให้ผู้ฝากเงินได้รับรายได้เพิ่มขึ้นจากดอกเบี้ยที่ปรับเพิ่มสูงขึ้น มีทั้งเงินสำรองที่ฝากไว้ แถมยังได้ดอกเบี้ยสูงขึ้นด้วย คนมีเงินฝากอุ่นใจได้เลย
จะเห็นได้ว่า การปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ย ผลกระทบจะเกิดขึ้นกับทุกคน ทำให้กลายเป็นเรื่องที่สำคัญต่อตัวเราและในทางเศรษฐกิจ เพื่อเตรียมรับมือกับการปรับเพิ่มขึ้นของอัตราดอกเบี้ย จึงจำเป็นต้องจัดการการเงินอย่างรอบคอบ สร้างพอร์ตเงินสำรองเงินฉุกเฉิน และพิจารณาการลงทุนในสินทรัพย์ที่สามารถให้ผลตอบแทนสูงกว่าอัตราดอกเบี้ยปัจจุบัน เพียงแค่วางแผนการเงินล่วงหน้า ไม่ว่าดอกเบี้ยงจะปรับขึ้นหรือลดลงก็ไม่ต้องเสี่ยงเจ็บตัวแล้ว
